Alkoholizm to bardzo poważny problem, który nieleczony prowadzi nie tylko do znaczącego pogorszenia stanu zdrowia, a potencjalnie również śmierci, ale również do całkowitego rozpadu relacji społecznych. Nie bez powodu alkohol jest obecnie wymieniany na liście WHO wśród psychoaktywnych substancji używanych przez człowieka, jako mająca najbardziej destrukcyjny wpływ. Jest to problem o tyle trudny, że picie alkoholu jest tematem mocno zakorzenionym w kulturze, a początki uzależnienie są często niedostrzegalne aż do momentu, kiedy nie jest już łatwo zawrócić.
Uzależnienie od alkoholu – najważniejsze wyznaczniki
Aby nauczyć się rozpoznawać chorobę alkoholową w samych jej początkach należy powiedzieć nieco więcej o typowych jej objawach. Pierwszym i najważniejszym z nich jest głód alkoholowy. Ma on zarówno wymiar psychiczny, jak i fizyczny. Alkoholik odczuwa przemożne pragnienie, a czasami nawet przymus picia. Nagłe odstawienie oprócz znacznego obniżenia nastroju i objawów lękowych powoduje również zespół abstynencki, który w skrajnych przypadkach może przybrać formę delirium z majaczeniami i halucynacjami. Ważnym wyznacznikiem alkoholizmu jest utrata kontroli nad piciem, przy jednoczesnej zwiększonej tolerancji na alkohol. U alkoholika życie orientuje się wokół picia i najczęściej następuje rozpad relacji społecznych, które nie są związane z alkoholem. To oczywiście duży skrót, wystarczający jednak do zrozumienia tego, jaki moment to już nie zwykłe picie, ale początki alkoholizmu.
Kiedy zaczyna się uzależnienie?
Mówiąc najprościej, alkoholizm zaczyna się wtedy, kiedy danej osobie jest autentycznie gorzej bez alkoholu, a picie przynosi wyraźną ulgę. Pierwsze objawy bywają trudne do dostrzeżenia. Z całą pewnością sytuacja, w której ktoś nudzi się bez alkoholu i nie potrafi odnaleźć się w towarzystwie bez picia, powinna być niepokojąca. Utrata kontroli nad nałogiem i wypaczone spojrzenie na swoje uzależnienie przychodzi bardzo szybko. Początkowo może przybierać formę całkiem inteligentnych racjonalizacji tłumaczących konieczność napicia się. Często takie racjonalizacje przysłaniają alkoholikowi prosty fakt – picie nigdy nie jest konieczne. Bardzo niepokojącym objawem, który z całą pewnością świadczy o początkach alkoholizmu, jest spowodowane piciem pogorszenie relacji z najbliższymi. Jeżeli dana osoba traci możliwość zrozumienia, że jej zachowania krzywdzą innych i koncentruje swoje relacje społeczne prawie wyłącznie wokół sytuacji, w których obecny jest alkohol, jest to widoczny znak, że pewna granica została już przekroczona.
Jak rozpoznać uzależnienie u innych?
Alkoholizm, podobnie jak inne uzależnienia zobaczyć u samego siebie jest bardzo trudne. Ma to związek z silną tendencją do racjonalizacji i wypierania faktów u osób uzależnionych. Zaskakujący jest jednak fakt, że czasem również trudno jest taką sytuację dostrzec u innych. Związane jest to z tym, że wbrew wcześniej popularnym opiniom, alkoholizm nie jest zjawiskiem indywidualnym, tylko społecznym. Wszyscy żyjemy w kulturze, w której uzależnienie od alkoholu jest w dużej mierze znormalizowane, a sam alkohol jest rzeczą oczywistą, której często w dalszym ciągu nie poddaje się krytyce. Prawda jest jednak taka, że w tym kręgu kulturowym prawie każdy albo ma, albo miał w swoim otoczeniu jakiegoś alkoholika, a wiele osób wyrosło w rodzinach, w których problem alkoholowy był w jakimś stopniu obecny. Wydaje się nawet, że można powiedzieć, że problem współuzależnienia i jego długofalowych skutków jest o wiele bardziej popularny, niż sam alkoholizm. Dlatego wiele osób ma tendencje do usprawiedliwiania niektórych zachowań, przypisywania im innych znaczeń i niedostrzegania alkoholizmu tak długo, jak to tylko możliwe. Ze względów kulturowych alkoholizm często łatwiej dostrzega się u mężczyzn – przez to, że u nich ten problem jest łatwiejszy do zaakceptowania. Prowadzi to do sytuacji, w której alkoholizm u kobiet w ogóle nie jest zauważany, a kobiety pomoc uzyskują później, niż mężczyźni. Na pewno w kwestii dostrzegania alkoholizmu u bliskich można dać jedną, prostą radę – jeżeli ktoś odsuwa się emocjonalnie, a jednocześnie zaczyna o wiele więcej pić, to warto takiej osobie przyjrzeć się nieco dokładniej.
Dlaczego leczenie w początkach alkoholizmu jest takie trudne?
Należy zauważyć również to, że często alkoholizm przychodzi niezauważony również z innych względów. Osoby młode, które dopiero zaczynają mieć ten problem, mogą bardzo długo wmawiać sobie kontrolę nad piciem. Problemem jest też to, że dokładnie tak samo nieraz postępują bliscy alkoholików. Kiedy prawda wychodzi na jaw, często jest już o wiele za późno, by można było łatwo pomóc.